-
1 йомшарту
перех.1) в разн. знач. де́лать/сде́лать мя́гким; размягча́ть/размягчи́ть, мягчи́ть, смягчи́ть (пружину, холст, душу, голос, гнев и т. п.); загла́дить ( вину) || размягче́ние, смягче́ниетирене йомшарту — смягчи́ть ко́жу
металлны утта кыздырып йомшарту — размягча́ть мета́лл на огне́
2) перен.; в разн. знач. смягча́ть/смягчи́ть (приговор, тон критики, климат, воду и т. п.) || смягче́ниехалыкара киеренкелекне йомшарту — смягчи́ть междунаро́дную напряжённость
3) рыхли́ть, разрыхля́ть/разрыхли́ть, взрыхля́ть/взрыхли́ть || рыхле́ние, разрыхле́ние, взрыхле́ниетүтәлләрне йомшарту — разрыхля́ть гря́дки
4) в разн. знач. размина́ть/размя́ть (бумагу, папиросы, творожную массу и т. п.)балчык йомшарту — размя́ть гли́ну
каткан буыннарны йомшарту — размина́ть затёкшие (засты́вшие) суста́вы
5)а) в разн. знач. расслабля́ть/рассла́бить, ослабля́ть/осла́бить (мышцы, дисциплину, бдительность)эш темпын йомшартмагыз — не ослабля́йте темп рабо́ты
б) отпуска́ть/отпусти́ть, расслабля́ть/рассла́бить, ослабля́ть/осла́бить (пояс, канат, подпругу седла, струны скрипки и т. п.)6) неперех. смягча́ться ( о погоде)көндезен һава бераз йомшартты — днём пого́да не́сколько смягчи́лась
•- йомшарта тору
- йомшарта төшү
- йомшартып әйтү
- йомшартып бетерү
- йомшартып тору
- йомшартып чыгу -
2 распарить
сов.1) ( что) пешекләү2) ( что), разг. парда (буда) йомшарту3) разг. кого (разогреть до пота) тирләтү, тирләтеп җибәрү; эсселәндерү, эсселәтеп җибәрү -
3 казу
перех.1) копа́ть, вска́пывать/вскопа́ть || ко́пка, вско́пка, вска́пываниеҗир казу — копа́ть зе́млю
бакча казу — вска́пывать огоро́д
түтәл казу — вско́пка гря́дки
2) копа́ть, вы́копать, рыть, вы́рыть, разрыва́ть/разры́ть; открыва́ть/откры́ть || ко́пка, рытьёкое казу — отры́ть коло́дец
траншея казу — вы́копать транше́ю
окоп казу — вы́рыть око́п
канау казу — разры́ть кана́ву
кешегә чокыр казыма, үзең төшәрсең — (погов.) не рой я́му друго́му, сам в неё попадёшь
3) выка́пывать/вы́копать, копа́ть, рыть, убира́ть || выка́пывание, рытьёбәрәңге казу — выка́пывать карто́фель
чөгендер казу — убира́ть (копа́ть) свёклу
балык тотарга корт казу — копа́ть черве́й для ры́бной ло́вли
тамырлар казу — рыть ко́рни
4) добыва́ть/добы́ть || добы́чаташкүмер казу — добыва́ть ка́менный у́голь
алтын казу — добы́ча зо́лота
5) ковыря́ть, расковы́ривать/расковыря́ть; ковыря́ться, ры́тьсябетчәне казу — ковыря́ть у́горь
үгез алгы аяклары белән җир казый — бык ро́ет пере́дними нога́ми зе́млю
тешләрне казу — ковыря́ться в зуба́х
борын казу — ковыря́ться в носу́
6) перен. выи́скивать ( плохое), подка́пываться/подкопа́ться || выи́скивание, подка́пываниеюк-барны казу — подка́пываться по пустяка́м
•- казып барып җитү
- казып бару
- казып бетерү
- казып җыю
- казып йомшарту
- казып күпертү
- казып кертү
- казып утырту
- казып керү
- казып куптару
- казып табу
- казып ташлау
- казып тишеп чыгу
- казып утыртылган
- казып чыгару
- казып юл алу
- казып юл салу
- казып яшеренү -
4 амортизация
жа) тузу сәбәпле биналарның, машиналарның һ.б.ш. бәясе кими баруб) автомобильләрнең юлда барганда, самолетларның җиргә төшкәндә бәрелүләрен йомшарту -
5 смазать
См. также в других словарях:
рессор — ТИРБӘТМӘ – Юл йөргәндә бәрелү сикерүләрне йомшарту өчен экипаж, автомобиль, вагонның һ. б. ш. күчәре белән кузовы арасына куелган пружина сыман сыгылмалы җайланма (гадәттә бергә берләштерелгән берничә корыч пластинадан тора) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рессора — ТИРБӘТМӘ – Юл йөргәндә бәрелү сикерүләрне йомшарту өчен экипаж, автомобиль, вагонның һ. б. ш. күчәре белән кузовы арасына куелган пружина сыман сыгылмалы җайланма (гадәттә бергә берләштерелгән берничә корыч пластинадан тора) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ташлама — 1. Кемгә дә булса гомуми таләпләрне йомшарту, аның хаталарын һ. б. өлешчә кичерү. Кемнең дә булса таләбен яки теләген өлешчә үтәү йөзеннән эшләнгән эш, чыгыш 2. Хак бәя мәсьәләсендә үзара тизрәк килешүгә юнәлтелгән тәкъдим (мәс. сатлык малның… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җебетү — 1. Каткан, кипкән әйберне суга яки башка сыеклыкка салып йомшату. Тире, сүс һ. б. ш. нәрсәләрне эшкәртү алдыннан билгеле бер вакытка суда тотып йомшарту 2. Чылату; юешләндерү арышны җебетмик, чәчәрсең аннары 3. з сыз. Туң җир эреп, юл, аяк асты… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җеп — 1. Йон, мамык, ефәк, җитен һ. б. җепселләрен бер берсенә кушып бөтерү юлы белән әзерләнгән һәм туку, бәйләү кебек эшләргә китә торган материал, эрләнмә. с. Мамык яки чүбек җебеннән бәйләнгән яки тукылган аягында җеп оек. Берничә җепне катып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җилдерү — I. 1. Җилдертү 2. күч. Ялганлап, арттырып сөйләү, кушып сөйләү теге дөньяда алла бирер дип кенә җилдерә. II. ҖИЛДЕРҮ – диал. 1. Кайнар суда пешекләү; йомшарту яки дезинфекция өчен җиңелчә генә кайнатып алу эчәкләрне җилдерү, кыярны җилдереп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
китмән — (КИТМӘНЛӘҮ) – Агач сапка туры почмак ясап утыртылган көрәк сыман үткен эш коралы (җир йомшарту, үсемлек төбенә туфрак өю, чүп үләннәрне тамырлары белән чыгару һ. б. өчен кулл.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
культивация — (КУЛЬТИВАЦИЯЛӘҮ) – Сөрелгән туфракны йомшарту, каты кәсләрне ваклап көпшәкләндерү эше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пешекләү — 1. Агач әйберләрне, себеркене һ. б. сыгылмалырак итәр өчен кайнар суда яки парда тотып җебетү. Дезинфекция максаты белән кайнар су белән чайкау 2. Йомшарту, пешерү өчен кайнар суга салу: парлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
талку — 1. Сүсле үсемлекләрнең (киндер, җитен һ. б.) сабагын уып, салам кылчыгын сүстән аеру. Нәр. б. йомшарту, сүсләндерү. Нәр. б. уу, уалту, тетелдерү күпнең сүзе тимер талкый 2. күч. Бер үк нәрсәне кат кат кабатлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тырма — и. 1. Сукаланган җирнең кантарларын ваклый, туфракны йомшарта торган авыл хуҗ. коралы 2. Салам һәм печән җыяр өчен яки түтәлләрне йомшартыр өчен кулл. тор. озын саплы, тешле корал 3. (Гадәттә тырмага) сөрелгән җирне атка яки тракторга тагылган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
